Όπως εξηγεί η Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος Δρ. Κωνσταντίνα Μάμαλη «Ο τύπος HSV1 συνήθως προκαλεί τον επιχείλιο έρπητα και ο δεύτερος, ο HSV2, τον έρπητα των γεννητικών οργάνων. Ωστόσο είναι δυνατόν να παρατηρηθεί και αλληλοεπικάλυψη. Πρόκειται για μια αρκετά κοινή λοίμωξη που μεταδίδεται πάρα πολύ εύκολα με αποτέλεσμα σχεδόν το 100% του πληθυσμού να έχει προσβληθεί μέχρι την ηλικία των 5 ετών».
Εμφάνιση
Ο έρπης στο στόμα, ή αλλιώς επιχείλιος έρπης, εκδηλώνεται συνήθως με τη μορφή φυσαλίδων και μικρών ελκών στην επιδερμίδα ή τα χείλη. Αν και όπως υποδηλώνει και το όνομά του, εμφανίζεται συνηθέστερα στα χείλη, σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί και γύρω από τα χείλη, εντός της στοματικής κοιλότητας, ή στη μύτη, στο πιγούνι και τα δάχτυλα.
Εφόσον το άτομο μολυνθεί από τον ιό, τότε αυτός μπορεί να παραμένει αδρανής στους ιστούς των νεύρων και γαγγλίων του προσώπου και να ενεργοποιείται ανά διαστήματα. Αποτελεί μία πολύ συχνή πάθηση και συνήθως εξαφανίζεται μόνος του εντός 10 ημερών. Μέχρι να εξαφανιστεί μόνος, είναι μολυσματικός και συχνά αρκετά επίπονος. Έχει δειχθεί πως περισσότερο από το 85% των ατόμων ηλικίας έως 23 ετών είναι φορείς του ιού.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του επιχείλιου έρπητα διακρίνονται σε ήπια ή σοβαρά. Αν και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι ήπια νόσος, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα υγιεινής, έτσι ώστε να αποφευχθεί η επιμόλυνση και η μετάδοση του ιού σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος.
Πριν την εμφάνιση του εξανθήματος στο σημείο που έχει ενοφθαλμιστεί ο ιός, είναι δυνατόν να υπάρχει ένα αίσθημα κνησμού, τσιμπήματος, καύσου ή φαγούρας. Αρκετές φορές, μπορεί το άτομο να υποφέρει από πυρετό, πονόλαιμο ή επώδυνη κατάποση.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα του επιχείλιου έρπητα είναι τα παρακάτω:
- Κεφαλαλγία
- Πυρετός
- Ναυτία
- Πονόλαιμος
- Λεμφαδενίτιδα με επώδυνους διογκωμένους λεμφαδένες στην περιοχή της λοίμωξης
- Πόνος στο σημείο των φυσαλίδων, έλκη και διαβρώσεις δέρματος και βλεννογόνου
- Ερπητική στοματίτιδα με δυσφαγία, πόνο και φυσαλίδες στο στόμα
- Συχνά συνυπάρχει με στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού και υποτροπιάζει ταυτόχρονα με αυτές
Διάγνωση
Η διάγνωση του επιχείλιου έρπητα μπορεί να πραγματοποιηθεί με απλή κλινική εξέταση της περιοχής που έχει υποστεί δερματική βλάβη. Για την οριστική και σίγουρη διάγνωση απαιτείται ειδικός αιματολογικός έλεγχος, όπου ανιχνεύονται τα αντισώματα κατά του ιού και καλλιέργεια δείγματος από τη μολυσμένη περιοχή. Με την ανίχνευση των αντισωμάτων μπορούμε να διακρίνουμε αν μία λοίμωξη είναι πρωτολοίμωξη ή υποτροπιάζουσα λοίμωξη.
Θεραπεία
Για την αντιμετώπιση του επιχείλιου έρπητα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν:
- Αντιιικά φάρμακα από το στόμα που είναι και τα πιο αποτελεσματικά
- Τοπικές αντιμικροβιακές κρέμες – μείωση κινδύνου λοιμώξεων
- Laser
- Τοπικές αντιιικές κρέμες – αμφίβολη αποτελεσματικότητα
- Αντισηπτικά σαπούνια
- Αντιφλεγμονώδη
Η θεραπεία με τη χορήγηση κρέμας ή αντιφλεγμονωδών δεν αποτελεί μόνιμη θεραπεία του επιχείλιου έρπητα. Επιπροσθέτως, η χρήση τοπικών αντιιικών κρεμών δεν έχει δείξει ιδιαίτερη αποτελεσματικότητα στην εξάλειψη του ιού.
Η χρήση αντιιικών φαρμάκων από το στόμα επιφέρει αποτελέσματα μόνο αν αυτά χορηγηθούν εγκαίρως (εντός του 1ου έως 3ου εικοσιτετραώρου), χωρίς όμως να οδηγούν σε εξάλειψη του ιού. Χορηγούνται συνήθως για 5 ημέρες και μειώνουν τα συμπτώματα οδηγώντας σε γρήγορη ίαση του επεισοδίου. Τα αντιιικά φάρμακα δρουν επιβραδύνοντας τον πολλαπλασιασμό του έρπητα και μειώνοντας τη συχνότητα εμφάνισής του.
Έχει περιγραφεί και δοκιμαστεί θεραπεία με laser και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική κυρίως σε άτομα που εκδηλώνουν συχνά έρπη (πάνω από 6 φορές το χρόνο). Σε άτομα με συχνές υποτροπές μπορεί να απαιτηθεί αντιιική αγωγή από το στόμα για διάστημα τουλάχιστον 6 μηνών.
Τέλος, έχουν προταθεί αρκετές εναλλακτικές θεραπείες και θεραπείες ομοιοπαθητικής για την καταπολέμηση του έρπη. Παράδειγμα αποτελούν: η κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα, η βοτανοθεραπεία – χρήση μελισσόχορτου, καθώς και η ομοιοπαθητική θεραπεία με τη χρήση του φυτού καλέντουλα. Ωστόσο, καμία από αυτές τις πρακτικές δεν αποτελούν πραγματική θεραπεία του ιού του επιχείλιου έρπητα. Ενδεχομένως, να καταπραΰνουν για λίγο τα επίπονα και αντιαισθητικά συμπτώματα, δεν προσφέρουν όμως αποτελεσματική εξαφάνιση του ιού.
Συχνές Ερωτήσεις
Επιχείλιος Έρπης
Πώς ξεκινάει η εμφάνιση του επιχείλιου έρπητα;
Ο ιός του έρπητα βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στις εκκρίσεις του ανθρώπινου οργανισμού όπως στο σάλιο και στις γεννητικές εκκρίσεις. Η επαφή ενός έστω και ελάχιστα τραυματισμένου δέρματος με αυτές τις εκκρίσεις οδηγεί στην είσοδο του ιού στο σημείο αυτό και στον πολλαπλασιασμό του με αποτέλεσμα την εμφάνιση των κλασικών βλαβών. Ο χρόνος που μεσολαβεί από την επαφή με τον ιό ως την εκδήλωση των συμπτωμάτων είναι 4-5 ημέρες. Στη συνέχεια, οι βλάβες αποδράμουν αλλά ο ιός μεταναστεύει στα αισθητικά γάγγλια των νευρώνων ή στο λεμφικό ιστό και μόλις παρουσιαστεί μειωμένη άμυνα του οργανισμού, πολλαπλασιάζεται δημιουργώντας υποτροπές.
Συνήθως, όταν η πρώτη επαφή με τον ιό του έρπητα γίνει σε νεαρή ηλικία, είναι πάρα πολύ ήπια με αποτέλεσμα να μη γίνεται αντιληπτή. Ωστόσο, σε ένα ποσοστό 20-30% των ατόμων που θα προσβληθούν σε νεαρή ηλικία καθώς και ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας, η πρώτη επαφή με τον ιό εμφανίζεται με μια βαριά μορφή που ονομάζεται Πρωτοπαθής Ερπητική Ουλοστοματίτιδα. Τα άτομα αυτά εμφανίζουν πρόδρομα συμπτώματα όπως πυρετό, ρίγος και αμφοτερόπλευρη επιχώρια λεμφαδενοπάθεια. Κλινικά εμφανίζεται διάβρωση των ούλων (αποφλοιωτική ουλίτιδα) και εύθρυπτες φυσαλίδες στον στοματικό βλεννογόνο, καθιστώντας τη λήψη φαγητού και ποτού μια δύσκολη και επώδυνη διαδικασία.
Τα συμπτώματα του επιχείλιου έρπητα διακρίνονται σε ήπια ή σοβαρά. Αν και στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι ήπια νόσος, πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή σε θέματα υγιεινής, έτσι ώστε να αποφευχθεί η επιμόλυνση και η μετάδοση του ιού σε κάποιο άλλο σημείο του σώματος. Πριν την εμφάνιση του εξανθήματος στο σημείο που έχει ενοφθαλμιστεί ο ιός, είναι δυνατόν να υπάρχει ένα αίσθημα κνησμού, τσιμπήματος, καύσου ή φαγούρας. Αρκετές φορές, μπορεί το άτομο να υποφέρει από πυρετό, πονόλαιμο ή επώδυνη κατάποση. Στη συνέχεια, το κύριο σύμπτωμα που εμφανίζεται, συνήθως μέσα στις επόμενες 24 με 48 ώρες είναι μια ή περισσότερες φυσαλίδες με διαυγές υγρό, πάνω σε ερυθηματώδη βάση στην περιοχή των χειλιών. Οι φυσαλίδες σπάνε σχηματίζοντας εφελκίδα και επέρχεται ίαση μετά από έναν κύκλο 5-6 ημερών. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο επιχείλιος έρπης είναι ιδιαίτερα σοβαρός και επιβλαβής, κυρίως στις περιπτώσεις που υπάρχει επιμόλυνση και επέκταση στα μάτια οδηγώντας σε ερπητική κερατίτιδα, η οποία μπορεί να επηρεάσει ακόμη και την όραση.
Θεραπεύεται ο επιχείλιος έρπης;
Η φαρμακευτική αγωγή δεν είναι δυνατόν να οδηγήσει σε εξάλειψη του ιού. Στην περίπτωση συχνών υποτροπών του επιχείλιου έρπητα (περισσότερα από 6 επεισόδια το έτος), συνιστάται προφυλακτική κατασταλτική αγωγή με αντιιικά φάρμακα, σε χαμηλότερη όμως δοσολογία, για μεγάλο χρονικό διάστημα (6-12 μήνες).
Η θεραπεία θα πρέπει να χορηγείται εντός 48-72 ωρών από την εμφάνιση των πρόδρομων συμπτωμάτων για να ανακόψει τον πολλαπλασιασμό του ιού και να μειώσει τη βαρύτητα του επεισοδίου.
Είναι σοβαρή η μόλυνση από τον επιχείλιο έρπητα;
Αν και θεωρείται μία σχετικά αβλαβής μόλυνση, η οποία δεν ενέχει σοβαρούς κινδύνους για το άτομο, υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί να γίνει εξαιρετικά επικίνδυνη. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η ύπαρξη του έρπητα κοντά ή και μέσα στο μάτι, καθώς επίσης και σε περιπτώσεις που το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου είναι εξασθενημένο και πιο επιρρεπές σε λοιμώξεις.
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τον επιχείλιο έρπητα;
Η προφύλαξη από τον επιχείλιο έρπη γίνεται αποφεύγοντας την άμεση δερματική επαφή με άτομα που έχουν κλινικά συμπτώματα του ιού καθώς στη φάση αυτή είναι άκρως μεταδοτικός. Επίσης πέρα από την άμεση επαφή θα πρέπει να αποφευχθεί η κοινή χρήση πετσετών και αντικειμένων γιατί ο ιός μπορεί να μεταδοθεί και μέσω αυτών.
Τι πρέπει να αποφεύγω εάν μολυνθώ από τον επιχείλιο έρπητα;
Εάν διαγνωσθείτε με μόλυνση από τον ιό του επιχείλιου έρπητα και εμφανίσετε τις χαρακτηριστικές φυσαλίδες, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να προσπαθήσετε να τις σπάσετε. Αν τις σπάσετε, τότε μπορεί να οδηγήσετε στη μετάδοση ιού στα δάκτυλα και στη συνέχεια σε άλλες περιοχές που θα αγγίξετε.
Παράλληλα, όπως ξέρουμε, τα δάκτυλα είναι πηγή μολύνσεων, οπότε είναι πολύ πιθανό να επιμολυνθεί η περιοχή της ερπητικής λοίμωξης με άλλα επιβλαβή μικρόβια. Θα πρέπει να αποφεύγεται το τρίψιμο και ο τραυματισμός της περιοχής. Συνιστάται η αποφυγή καπνίσματος και κατανάλωσης αλκοόλ, ενώ οι γυναίκες θα πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση προϊόντων μακιγιάζ στο σημείο της μόλυνσης και περιμετρικά αυτού.
Γιατί να επιλέξω την Cosmetic Derma Medicine για τη θεραπεία του επιχείλιου έρπητα;
Ο Ιατρικός Όμιλος Cosmetic Derma Medicine Medical Group είναι ο μεγαλύτερος και πιο εξειδικευμένος ιατρικός όμιλος στο πεδίο της Δερματολογίας και της Πλαστικής Χειρουργικής, με 16 κλινικές σε Ελλάδα και Κύπρο.